Mamografi, memenin düşük X ışınları ile röntgen filminin çekilerek, kanserin erken dönemde saptanmasına sağlayan bir yöntemdir.
Mamografi ile, toplumda 40 yaşın üstündeki tüm kadınların meme filmi çekilerek, meme kanseri erken dönemde yakalanmaya çalışılır. Bu şekilde toplumda meme kanseri taramasının yapılabildiği mamografiye, tarama mamografisi denir.
Tarama mamografisi, dünyada en yaygın kullanılan meme kanseri erken tanı yöntemi olup sıklıkla hiç bir meme şikayeti bulunmayan hastalara meme kanserinin erken yakalanması için yapılmaktadır.
40 yaş üzerindeki her kadının 70 yaşına kadar her yıl mamografi çektirmesini önermektedir. Yüksek riskli hasta durumlarında taramaya ultrasonografi ve magnetik rezonansta eklenebilmektedir.
Tanısal mamografi ise meme ile ilgili bir şikayeti bulunan kadınlarda (örneğin ele gelen sertlik, meme başından akıntı, meme bölgesinde renk değişikliği, yara varlığı, kızarıklık, portakal kabuğu görünümüne benzer bir görüntü, damarlarda çoğalma ve belirginleşme, meme ucunun içeri kaçması gibi vb) ise şikayetin nedenini bulmak amacı ile yapılır. Her yaşta yapılabilir.
Türk Radyoloji Derneği, Amerikan Radyoloji Derneği’nin meme kanseri tarama rehberinden yola çıkarak, meme ile ilgili şikayeti ve yüksek riski olmayan kadınlarda 40 yaşından itibaren yılda bir kere mamografi taramasını önermektedir. Bitirme zamanı olarak ise yaşam beklentisi 5-10 yıl olana kadar devam edilmesi tavsiye edilmektedir.
Bazı Durumlarda Ultrasonografiye İhtiyaç Duyulabiliyor!
Mamografik taramalarda kanser kendisini her zaman göstermeyebiliyor. Özellikle meme parankimi yoğun olan kadınlarda mamografinin duyarlılığı oldukça düşük. Bazen kitle fizik muayenede ele gelse bile mamografide bulgu vermeyebiliyor. Bu durumda taramada mamografinin ultrasonografi ile birlikte kullanılması gerekiyor. Bu şekilde duyarlılık yüzde 90’ın üzerine çıkarılabiliyor.
Kırk yaşından önce, yüksek riskli gruplara tarama amaçlı veya ilk radyolojik değerlendirilmesinde meme kanseri açısından şüpheli olan 30-35 yaşından genç hastalara tanısal amaçlı mamografi uygulanabilir.
Kişisel meme kanseri hikâyesi, BRCA 1-2 genetik mutasyonu olanlar ve onların test edilmese de birinci derece yakınları, birinci derece yakınlarında menopoz öncesi meme kanseri hikâyesi olanlar, daha önceki biyopsilerinde yüksek riskli lezyonlar tespit edilenle, 10-30 yaşları arasında göğüs bölgesine yüksek doz ışın tedavisi alanlar yüksek risk grubundadır. Bu kişilere belli kurallar çerçevesinde mamografiye 40 yaş öncesinde başlanabilir.
Uzm. Dr. Nurdan BarçaRadyoloji Uzmanı Ankara
Uzm. Dr. Nurdan Barça