Meme başı akıntısı, meme kanallarında oluşan sıvının meme başından atılmasıdır.
Meme başı akıntısı, kadınlarda meme ile ilgili şikayetler arasında kitle ve ağrıdan sonra 3. sırada yer almaktadır.
Meme bir salgı bezi olduğu için hamile veya emzirme döneminde olmayan kadınların zaman zaman meme başından meme başından farklı renk ve kıvamda sıvılar sürekli veya aralıklı olarak gelebilir.
Meme başında süt kanalları birden fazla ağıza açılır. Meme maşı akıntısı tek bir ağızdan veya birden fazla ağızdan; tek bir memeden veya her iki memeden birden; kendiliğinden veya meme başı sıkılınca gelebilir.
Akıntının rengi tamamen açık veya şeffaf görünümde olabileceği gibi koyu sarı - gri renkli, yeşilimsi, kahverengi , süt içerikli, iltihabi özellikte ve bulanık görünümde de olabilir. Bazen koyu kırmızı (kanlı) akıntı gözlenebilir. Akıntının kıvamı da değişiklik gösterir. Bazen koyu kıvamlı ve yapışkan hissedilirken bazen de daha su gibi akışkan olabilir.
Meme başı akıntısı, çoğu zaman selim nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. hastayı çok endişelendirmekle birlikte meme kanserinin az rastlanan belirtilerindendir. Meme başı akıntısı nedeniyle hekime başvuran hastaların ancak yüzde 5-10 ‘u kanser ile ilişkilidir. Duruma teşhis konulabilmesi için kişinin yaşı, genel sağlık durumu dikkate alınmalıdır.
Bazı durumlarda meme başı akıntısı tamamen fizyolojik ve doğal bir nedenden dolayı ortaya çıkabilir. Akıntının hangi dönemlerde ve nasıl oluştuğuna da bakılmalıdır.
Meme başı akıntısının nedenleri;
Gebelik sırasında veya emzirme döneminde meme başından süt gibi akıntının olması normaldir. Emzirme kesilse bile 2-3 yıla kadar aralıklı olarak her iki memeden süt gibi akıntı gelmesi olağan kabul edilir.
Meme başından gelen her kanlı akıntı kanser değildir, fakat her kanlı akıntının mutlaka incelenerek kesin teşhisin konulması gereklidir.
Galaktore; Hamilelik ve emzirme dönemi dışında süt salgılanmasına galaktore denir. Akıntı süt görünümünde, iki taraflı, bir çok kanaldan ve genellikle kendi kendinedir. Sebebi belli olmadan veya ilaçlara, göğüs duvarı travması ve bazı hormonal bozukluklar sonucu olabilir.
Erkeklerde meme başı akıntısı normal bir bulgu değildir. Meme kanseri olasılığı yüksektir. Mutlaka bir uzman hekim tarafından görülmelidir. Amerikan Radyoloji Koleji Uygunluk Kriterleri'ne göre, Bir erkekteki herhangi bir akıntı şüphelidir ve vakaların %25-57'sinde meme kanseri ile ilişkilidir. Meme başı akıntısı olan 25 yaş ve üzeri erkeklere başlangıçta mamografi çekilmelidir ve US eklenmelidir.
Eğer hasta erkekse meme başı akıntısı anormaldir ve ileri tetkik edilmelidir!
Meme başı akıntısı olan her kadın mutlaka meme cerrahı tarafından değerlendirilmelidir.
Meme başı akıntısının değerlendirilmesi klinik değerlendirme ile başlar. Hastanın öyküsü ve fizik muayene bulguları, normal olarak meydana gelen fizyolojik akıntıyı benign ve malign patolojik akıntıdan ayırmaya yardımcı olabilir.
Fizyolojik meme başı akıntısının klinik özelliklerini taşıyan hastalarda tanısal meme görüntüleme değerlendirmesi gerekli değildir, ancak akıntısı şüpheli olan hastalarda gereklidir.
Patolojik meme başı akıntısının ilk değerlendirmesinde Mamografi ve Meme ultrasonografisi (US) ilk basamak incelemelerdir.
Doktor tarafından muayenede normal bulgular saptanırsa, hastanın yaşına göre (35-40 yaş altı) sadece ultrasonografi çektirilir, sonuç normalse hasta takip edilir.
BRCA pozitif olan veya meme kanserine yatkınlık oluşturan başka bir gen mutasyonuna sahip olan 30 yaş altı kadınlarda mamografi, US'yi tamamlayıcı olabilir.
Akıntıya neden olan retroareolar lezyonlar sıklıkla kalsifiye olmayan kanal içi (intraduktal) kitlelerdir, ancak bazen birkaç ekojenik odak kalsifikasyon olarak ortaya çıkar. US, özellikle yoğun meme dokusuna sahip kadınlarda, bir santimetreden küçük duktal anormallikleri ve mamografide gizli olan ilişkili duktal değişiklikleri gösterebilir. Meme US sadece kanal akıntısının ilk değerlendirmesi için değil, aynı zamanda tanıya ulaşmak için biyopsiye rehberlik etmek ve gerekirse cerrahi eksizyon için lokalizasyona rehberlik etmek için de önemli bir araçtır.
Meme ucu akıntısı kadınlarda %5-10 oranında malignite riskiyle, tipik olarak duktal karsinoma insitu (DCIS) ile ilişkilidir. DCIS, patolojik meme başı akıntısıyla en sık ilişkilendirilen malignite olduğundan, mamogramlar şüpheli kalsifikasyonlar açısından dikkatle değerlendirilmelidir. Altta yatan malignite, mamografide kitle veya yapısal bozulma olarak da ortaya çıkabilir Mamografide yeni bir soliter dilate kanalın varlığı şüpheli kabul edilir, BI-RADS kategori 4 olarak sınıflandırılır ve %6-24'lük bir malignite oranıyla ilişkilidir
Patolojik meme başı akıntısı olan hastaların yarısından fazlasında konvansiyonel mamografi ve US bulguları negatif olabilir. Gerekli görülürse manyetik rezonans görüntüleme (MR),duktografi gibi ek görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır.
Meme kanserini tespit etmedeki yüksek hassasiyeti ve biyopsi kabiliyeti nedeniyle MR, duktografi yerine daha fazla kullanılmaktadır. Negatif bir duktogram altta yatan bir maligniteyi dışlamaz ve pozitif bir duktogram iyi huylu ve kötü huylu bir anormallik arasında güvenilir bir ayrım yapamaz. MR, meme başı akıntısı ve negatif görüntüleme bulguları olan hastaların tedavisinde bir sonraki adım olarak ortaya çıkmaktadır. MR ayrıca periferik kanallardaki, US' de açıkça görülemeyen ve santral kanal eksizyonuna dahil olmayan lezyonların görüntülenmesine de olanak tanır.
Meme başı akıntısındaki nedeni ortaya koymak için istenebilecek başka tetkikler arasında duktoskopi, kanda prolaktin düzeyi ölçümü, hipofiz MR gibi tetkikler de gerekebilir.
Duktoskopi işlemi süt kanallarının içinin direkt olarak gözle görülmesini sağlayan mikroendoskopik bir yöntemdir.
Fiziki muayene ve radyolojik tetkiklerin ardından fiziksel muayene veya görüntüleme testleri bir anormallik gösterirse biyopsi yapmak gerekebilir. Hekim muayenesinden sonra hekiminiz gerekli görürse akıntıdan bir parça incelemek üzere patoloji laboratuvarına gönderilebilir.
Papilloma, süt kanalındaki kanserli olmayan, iyi huylu olarak da adlandırılan bir tümördür. Bir papilloma kanlı akıntıya bağlanabilir. Papilloma bağlı akıntı sıklıkla kendiliğinden olur ve tek bir kanalı içerir.
Meme ucu akıntısının belirgin bir nedeni yoksa herhangi bir tedaviye ihtiyacınız olmayabilir. Meme uçlarını kendi haline bırakmak ve sıkmamak tek tedavi yöntemi olabilir.
Meme başı akıntısının tedavisi altta yatan nedene bağlıdır.
Tedavi şunları içerebilir:
İlaca bağlı ise bir ilacı değiştirmek veya durdurmak gerekir.
Eğer akıntının sebebi sistemik bir nedene bağlı (kanda prolaktin yüksekliği, bazı hormonal değişiklikler ) ise buna yönelik tedavi uygulanır.
Bir kitle veya kistin çıkarılması, tek bir süt kanalının ya da meme başı arkasındaki tüm kanalların çıkarılması gerekebilir.
Meme enfeksiyonları için antibiyotik gibi ilaçlarda tedavi yöntemleridir.
Eğer süt kanalı içinde görüntüleme yöntemlerinde bir kitle saptanmış ve biyopside intraduktal papilloma olduğu tespit edilmişse tek bir süt kanalının ya da meme başı arkasındaki tüm kanalların cerrahi olarak çıkartılması önerilir.
Meme başı akıntısı meme kanserine bağlı ise meme kanseri için gereken tedavi uygulanır.
Uzm. Dr. Nurdan BarçaRadyoloji Uzmanı Ankara
Uzm. Dr. Nurdan Barça