Tiroid Hastalıkları

Tiroid Bezi Nedir?

Tiroid trakeanın önünde bulunan, istmus olarak adlandırılan dar bir köprü doku ile birleşen sağ ve sol loblardan oluşur. Bu loblar karotid arterler ve juguler venler tarafından sınırlandırılır.

Paratiroid bezleri, genellikle her iki tarafta iki tane olmak üzere toplam dört tane olup tiroid bezinin arkasında bulunur.

Tiroid Bezi Hormonları Nelerdir?

Tiroid bezi tiroid hormonu sentezi, depolanması ve salgılanması yolu ile vücudun büyümesi, gelişmesi ve metabolizmanın devamını sağlayan bir endokrin sistem parçasıdır.

Hormonlar Triiyodotironin (T3) Tiroksin (T4) ve Kalsitonin'dir. Bu hormonlar bezin kolloidinde depolanır.

Vücutta tiroid hormonuna ihtiyaç duyulduğunda bu hormonlar, beyindeki hipofiz bezi tarafından üretilen tiroid uyarıcı hormonu (TSH) veya tirotiropin etkisi ile kana salınır. TSH nın salgılanması beyindeki hipotalamus tarafından üretilen tirotropin salgılatıcı faktör ile düzenlenir. Bu hormonların arasında çok hassas denge mekanizmaları söz konusudur.

Tiroid Hastalıkları Nelerdir?

En sık görülen tiroid hastalıkları;

1. Tiroid Nodülü
2. Hipotiroidizm
3. Hipertirodizm
4. Tiroid Kanseri
5. Guatr

1. Tiroid Nodülü Nedir?

Tiroid bezinde ele gelen nodül (şişlik) oranı yaklaşık kadınlarda %5, erkeklerde %1 düzeyindedir. Tiroid nodüllerinin görülme sıklığı yaşla artar. Büyük çoğunluğu iyi huylu olmasına rağmen, hormon üretmeyen tiroid nodülleri tiroid kanseri olabilirler.

2. Hipotiroidizm

Tiroid hormonlarının az salgılanması hipotiroidizmdir. Bu durum, yetersiz iyot alımı (guatr),tiroidin yeterli miktarda tiroid hormonu üretememesi veya hipofizin tiroid hormon üretimini kontrol etmesini engelleyecek bir problemden kaynaklanabilir. Klinik bulguları; bütün metabolizma yavaşlaması, kilo alma, saç dökülmesi, soğuk intoleransı, uykuya meyil, halsizlik, kabızlık, seste kalınlaşmadır.

3. Hipertirodizm

Tiroid hormonunun fazla salgılanması hipertirodizmdir. Bu durum, bezin tamamının kontrolden çıkması veya aşırı tiroid hormonu üretimine neden olan lokalize neoplazm (adenom gibi) kaynaklı olabilir. Klinik bulguları;

• Metabolik hızın artması,
• Kilo kaybı,
• İştah artması,
• Sinirlilik,
• Tremor,
• Fazla terleme,
• Sıcak intoleransı,
• Çarpıntı.

4. Tiroid Kanseri

Tiroid kanseri tiroid bezi içinde nodül olarak görülür ve doğru tanı-tedavi uygulandığında tedavi başarısı yüksektir. Endokrin tümörler arasında en sık görülenidir. Dört tip tiroid kanseri görülür:

1. Papiller Karsinom: en sık görülenidir (%80) ve çocuklarda tiroid kanserinin temel sebebidir. Kadınlar, erkeklere göre daha sık etkilenirler. Genellikle uzun yıllar, hiç büyümeden belirti vermeyebilir, bazen boyunda yavaş büyüyen ağrısız bir kitle olabilir. Çoğu hasta ötiroiddir. Büyüyüp, yayılması lenfatiklerle olur, hastaların %20 sinde çevre servikal lenf bezlerinde büyüme şikayeti ile doktora başvururlar.
2. Folliküler Karsinom: tiroid kanserlerinin %15-20 sini oluşturur. Tiroidin tek nodül şeklinde görülür, kadınlarda daha sıktır. İrregüler, serttir. Kan yoluyla yayılır, papiller kanserden daha agresiftir.
3. Medüller Karsinom: tiroid kanserlerinin %10'unu oluşturur. Bezin küçük bir kesimini genişleten ser ve yoğun bir kitle şeklinde görülür, bezin tamamını da tutabilir. Uzak organlara yayılım saptanabilir.
4. Anaplastik Karsinom: tiroid kanserlerinin %10 unu oluşturur. Genelikle 50 yaşından sonra görülür. Lezyon çabuk büyüme gösteren sert, fikse bir kitle olarak belirti verir.

5. Guatr

Tiroid bezinin büyümesine guatr denir. Guatr diffüz ve simetrik veya irregüler ve nodüler olabilir. Nodül tiroidin herhangi bir yerinde, tek veya çok sayıda olabilir.

Tiroid Hastalıkları Neden Olur?

Tiroid hastalıklarının en sık rastlanan sebebi guatra ve hipotroidizme neden olan iyot eksikliğidir. İyot eksikliği olmayan bölgelerde birçok tiroid hastalıklarının temelinde otoimmün süreçler bulunmaktadır.